Atina’da Başlayan Diyalog Süreci Üç Düzeyde İlerlemesi Bekleniyor

Yunanistan-Türkiye arasında yeniden Atina’da başlayan diyalog süreci üç düzeyde ilerlemesi bekleniyor.

Orta Doğu’da çatışmaların yayılması riskinin neden olduğu belirsizlik ve çalkantıların ortasında, Yunanistan-Türkiye diyalog süreci, Vilnius ve New York’ta yapılan Miçotakis-Erdoğan görüşmelerinde mutabakata varıldığı gibi, bugün ilk kez Atina’da masaya yatırılıyor.

Atina için, 7 Aralık’ta Selanik’te yapılacak Yüksek İşbirliği Konseyi (SCC) toplantısına kadar olan süre, Ege’deki moratoryumun sağlam bir şekilde sürdürülmesi ve Türkiye’nin pozisyon ve niyetlerinin değerlendirilmesi sırasında kademeli olarak güven inşa edilmesi açısından hayati önemde olacak.

Bu bağlamda Siyasi Diyalog kapsamında Atina merkezli kaynaklarda yer alan bilgilere göre, iki ülke arasında Ege ve Doğu Akdeniz’de kıta sahanlığının sınırlandırılmasına ilişkin gerçek anlamda kapsamlı görüşmelerin en azından şu an yapılmayacağı ağırlık kazanıyor.

Konunun masaya yatırılıp görülmesine yönelik bir yol haritasının oluşturulması konusunda görüş alışverişinde bulunulması muhtemeldir ve bu yol haritasının, Atina’da güvenilir bir kaynağa göre, 2024’ün ilk yarısında masaya konulacağı belirtiliyor. Yunan tarafı şu an Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hareketlerini takip ederek buna göre bir politika benimsemeye gideceği ileri sürülüyor.

Yunan tarafı, güvenin adım adım inşa edilmesi gerektiğini göz önünde bulundurarak hızlı ve aceleci adımlar atmak istemiyor. Bu süre zarfında Türk tarafının görüşmeler kapsamında pozisyonlarının irdelenmesi ve Türk liderliğinin retorik olarak ifade ettiği niyetlerin pratikte teyit edilmesi ve Aralık ayında Selanik’te gerçekleştirilecek toplantıdan çıkacak sonuçlara göre diğer karmaşık konulara giden yol haritasını belirleyecek.

Şu an iki ülke arasında diyalog süreci üç düzeyde ilerlemektedir: pozitif gündem üzerine diyalog, Güven Artırıcı Tedbirlerin tartışılması ve Yunan-Türk halkının çekirdek yapısını kapsamayı amaçlayan Siyasi Diyalog; ve Kıta Sahanlığı/MEB konusu.

Ne hikmetse alışılmadık bir hareketle, Atina ve Ankara’dan eş zamanlı ve aynı açıklama yapılmadı. Bugün ve yarın iki turlu diyalogun yapılacağını ilk duyuran Türkiye Dışişleri Bakanlığı oldu ve birkaç saat sonra Yunanistan Dışişleri Bakanlığı da kendi duyurusunu yayınladı.

Yunanistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Kostas Fragogiannis, bugün Atina’da mevkidaşı Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Burak Akçapar ile ekonomi, ticaret, ulaştırma, sağlık ve çevre alanlarında olumlu gündem ve işbirliği alanları arayışı amacıyla ilk tur görüşmeleri gerçekleştirecek.

Türk tarafının açıklaması, görüşmelerin ajandasına eğitim ve sosyal temas alanını da gündeme getiriyor. Toplantıda bu sürecin nasıl ilerleyeceği konusunda da görüş alışverişinde bulunulacak.

Pozitif gündem diyaloğunun amacı, Yüksek İşbirliği Konseyi’nin Selanik’te 7 Aralık’ta toplanacağı tarihe kadar iki ülke arasında ticaret ve turizm yatırımları alanında üç veya dört işbirliği anlaşmasının imzalanmasına yönelik hazırlık yapmaktır.

İki ülke arasındaki Siyasi Diyaloğun yarın Salı günü Yunan Dışişleri Bakan Yardımcısı Alekandra Papadopulu’nun mevkidaşı Burak Akçapar ile ilk görüşmesiyle başlaması beklenirken, iki Dışişleri Bakanlığının duyurularında da belirtildiği üzere görüşmelerin konusu Yunanistan-Türkiye ikili ilişkileri, bölgesel ve uluslararası konulardan oluşacak. Açıkça görülüyor ki Ortadoğu’daki gelişmeler ve Doğu Akdeniz’in daha geniş bölgesine yönelik güvenlik tehditleri iki Bakan Yardımcısının gündeminin üst sıralarında yer alacak.

Geçtiğimiz hafta yaşanan krizde Yunanistan ve Türkiye’nin farklı yaklaşımları var. Atina, Hamas’ın saldırısını açıkça kınadı, İsrail’in saldırısını meşru müdafaa hakkı olarak tanımladı. Diğer taraftan Ankara Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD ve İsrail hakkında sarf etiği sözlerle, bölge barışının sağlanabilmesi için ateşkesin sağlanması, İsrail’in acımasız ve asimetrik saldırılarını, katliamlarını derhal durdurması ve Filistin’in bağımsız bir devlet olarak tanınmasını gündeme getirmesi Atina-Ankara arasında bu konuda da farklılıkların olduğunu bir kez daha ortaya koydu.

Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın Atina’da başlayan görüşmelere ilişkin açıklamasına göre, iki Dışişleri Bakanlığının düzenli Siyasi İstişareleri kapsamında gerçekleştirilecek olan Siyasi Diyalog’da, kıta sahanlığı/MEB’in sınırlandırılması gibi önemli konular bu aşamada gündeme gelmeyeceği belirtiliyor.

Son olarak edinilen bilgiye göre, Gazze’deki son gelişmeler ve yeni göç akımları tehdidi ışığında göç konusunun yanı sıra Sivil Koruma faslında işbirliği de gündemde olacak.

Toplantıda önemli konuların tartışılmasına yönelik yol haritasının oluşturulmasına yönelik bir kapsam belirlenecek ve kıta sahanlığı/MEB’in sınırlandırılması gibi önemli konular muhtemelen 2024 yılına ertelenecek.

Yunanistan’ın hedef elbette Ege’deki ılıman iklimi mümkün olduğu kadar uzun süre korumak. Güven Artırıcı Tedbirlere ilişkin diyaloğun Kasım ayında başlaması bekleniyor. Yunan heyetinin Başkanı yakın zamana kadar Dışişleri Bakanlığı Genel sekreteri Büyükelçi Lalakos, diyaloğun tüm kademelerinde Dışişleri Bakanlığı tarafından tek koordinasyonun sağlanmasına karar verildiği ileri sürülüyor.