NATO’da Yunanistan-Türkiye “Krizi” Yaşanıyor

NATO’nun en büyük hava tatbikatlarından biri olan ve Yunanistan’da gerçekleştirilecek “Ramstein Flag 24” tatbikatının hazırlık aşamasında Yunanistan-Türkiye “krizi” yaşandığı ileri sürüldü.

Yunan Kathimerini gazetesinde yer alan habere göre, Türk F-16 savaş uçaklarının Andravida’ya konuşlandırılması ve Atina FIR’ın çeşitli bölgelerindeki eğitim senaryolarında görev alması planlanıyor. Ancak Türk savaş uçaklarının Atina FIR hattına girebilmeleri için uçuş planının ibraz edilmesi gerektiği ileri sürülüyor ve Türkiye’nin de bu uygulamaya katılmadığı vurgulanıyor.

NATO kanallarında yaşanan bu sorun ile ilgili Kathimerini gazetesinde çıkan haber özetle okuyucuya şu şekilde servis ediliyor:

“Yunanistan Hava Kuvvetleri, Atlantik ittifakının 14 ülkesinden 140’tan fazla savaş uçağı, personel ve destek varlığının katılması beklenen “Ramstein Flag 24” NATO’nun en büyük hava tatbikatına hazırlanmak için yıl başından bu yana hummalı bir şekilde çalışıyor.

Yunanistan’da ilk kez ev sahipliği yapılacak olan NATO tatbikatı “Ramstein Flag 24”ün organizasyonu “tehlikeli türbülans” bölgesine doğru gidiyor. Ancak pek çok kişi için Türkiye’nin katılımıyla ilgili beklenen sorunlar NATO içinde “bulutlar” yaratıyor ve tatbikatın zorunlu “inişini” tehdit ediyor.

Tüm katılımcılar gibi Ankara da Müttefik Hava Komutanlığı’ndan “Ramstein Flag 24”e davet aldı. Plana göre, bir dizi Türk F-16 savaş uçağının Andravida’ya konuşlandırılması ve Atina FIR’ın çeşitli bölgelerindeki eğitim senaryolarında görev alması planlanıyor. Ancak Atina FIR’a girebilmek için uçuş planının ibraz edilmesi gerekiyor ve bu da Türkiye’yi de bağlıyor. Ancak uçuş planlarını Yunan makamlarına sunmamak, Atina FIR’ın yetki alanının bir kısmını ve 10 millik hava sahasını tanımayı reddeden Ankara’nın daimi politikasıdır.

Hazırlıkların son aşamada olmasına ve yaklaşık 40 gün sonra Andravida’nın 117’nci Avcı Kanadı’na ilk personel ve uçakların gelmesi beklenmesine rağmen, uçuş planlarının sunulması, kontrol edilmesi ve onaylanması konusu henüz gündemde değil.

Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO), savaş uçaklarının bir havaalanından diğerine veya NOTAM’a bağlı bir tatbikat sahasına geçiş uçuşları için ilgili belgelerin (uçuş planlarının) ülke yetkililerine sunulması ve hem sivil hem de genel havacılığı bilgilendirmek gerektiği şartı koşuyor.

Ankara, uçuş planlarını Yunan makamlarına sunmaktan kaçınmak ve dolayısıyla dolaylı olarak Atina’nın pozisyonlarını tanımak amacıyla, uçuş planlarının doğrudan NATO karargahına sunulmasını talep etti.

Atina’daki kaynaklara göre, aradaki boşluğu kapatmak ve uzlaşmacı bir çözüm bulmak için NATO karargahı liderliğinin Ankara’nın önerisine olumlu baktığından Atina’nın sert tepkisine yol açtığı belirtiliyor.

Yetkili askeri kaynaklar, Türkiye’nin Atina FIR hattı ihlallerini, Doğu Ege’de uyguladığı taktiklerde olduğu gibi gözetleme uçuşlarını “NATO uçuşları” olduğunu ileri sürerek bu yolu izlemeye çalıştığını bildiriyor.

Yunan basınında çıkan haberlerde, bu teklifin Yunanistan tarafından reddedildiği, “Ramstein Flag 24” organizasyonunda Yunanistan’ın adaylığının geri çekilmesi konusu da en üst düzeydeki tartışmalarda gündeme getirildiği ifade ediliyor.

Yunanistan’ın tatbikata ev sahipliği yapmasına, yani “Ev Sahibi Ülke” rolüne sahip olmasına rağmen, tatbikatta davranış, senaryolar, katılımcılar vb. içeren prosedür kısmının NATO’ya ait olduğu açıklığa kavuşturulmalıdır.

Edinilen bilgiye göre, takip eden toplantılarda “uçurumu” kapatmak için çeşitli öneriler masaya yatırıldı, ancak bunların hiçbiri ilerleme kaydedecek gibi görünmüyor.

Türk F-16’ları için Yunanistan’da ana üslerin kullanılmasına ilişkin tekliflerden biri, son zamanlarda Doğu Ege’de Yunan ve Türk savaş uçaklarının ortak eğitiminde yapıldığı gibi, ancak bu teklif yine sorunu çözmediği için Türk uçakları tatbikat alanına ulaşana kadar Atina FIR hattından geçecek.

Son haftalarda engellerin aşılması ve Hava Kuvvetleri’nin yeteneklerinin de sergileneceği tatbikatın gerçekleştirilmesi için önemli çabalar sarf edildi.

Ancak bu, özellikle Doğu Avrupa ve Orta Doğu’da iki cephenin açık olduğu, güçlü ve kesintisiz bir cephenin gösterilmesinin ittifak için mutlak bir öncelik olduğu gerginliklerin yaşandığı bir dönemde NATO için de önemlidir.

Yunan silahlı kuvvetlerinin yetkililerine göre, Salı günü teknik düzeyde bir toplantı daha yapıldı; diğer toplantılar da tüm çözülmemiş sorunlar çözülene kadar devam edecek.

Unutulmamalıdır ki, geçmişte ve özellikle 2022 yılında, NATO tatbikatı “Tiger Meet” çerçevesinde, organizatör ülke olarak Yunanistan, Türkiye’ye gönderilen daveti, gösterdiği yoğun suçlu davranışı nedeniyle iptal etmişti.”