Santorini İçin Büyük ve Yıkıcı Patlamalar Uyarısı Yapılıyor!

Santorini’deki sualtı yanardağı Kolombos mercek altında. Büyük ve yıkıcı patlamalar uyarısı yapılıyor.

Santorini’nin sarp kayalıklarının tepesinde milyonlar değerinde dünyaca ünlü bir turizm endüstrisi yer alıyor. Altında ise fokurdayan büyük bir patlama riski var. Büyük bir antik patlama, geniş bir krater ve at nalı şeklinde bir kenar bırakarak rüya gibi Yunan adasını ortaya çıkarttı. Şimdi bilim insanları ilk kez bir sonraki büyük felaketin ne kadar tehlikeli olabileceğini araştırıyor.

Sadece birkaç hafta önce, Santorini’nin 15 bin üzeri sakininin neredeyse yarısı, ada bir dizi deprem yaşarken kaçmak zorunda kalmıştı.

İngiliz yayın kuruluşu BBC’ye konuşan İngiliz volkanolog, Santorini yakınlarındaki sualtı yanardağı Kolombos gibi yanardağların “gerçekten büyük ve gerçekten yıkıcı patlamalar” potansiyeline sahip olduğuna dikkat çekti.

“Discovery” adlı araştırma gemisiyle bölgede incelemeler yapan bilim insanlarının başında bulunan volkanolog, son haftalarda Kiklad Adaları’nı sarsan yoğun sismik aktivitenin ardından olası bir sonraki volkanik patlama riskini araştırıyor.

Santorini adasının kendisi de böylesine antik bir patlamanın ürünü. Ancak geçtiğimiz aylarda bölge sakinlerini tedirgin eden art arda depremler, pastoral beyaz köylerin ve verimli volkanik topraklar üzerinde gelişen bağların altında, Dünya kabuğunda iki tektonik plakanın hareket halinde olduğunun acı bir hatırlatıcısı oldu.

Sualtı Yanardağları “Mercek Altında”

Volkanik ve sismik aktiviteler arasındaki ilişkiyi anlamak amacıyla yürütülen çalışmalar kapsamında, İngiltere Ulusal Oşinografi Merkezi’nden aşırı tehlikeli sualtı yanardağları uzmanı Profesör Isobel Yeo, “Discovery” gemisiyle Santorini’ye gelerek Kolombos sualtı yanardağını inceliyor.

Dünya üzerindeki yanardağların yaklaşık üçte ikisinin su altında olduğu, ancak bu yanardağlarının neredeyse hiç izlenmediği belirtiliyor. Profesör Yeo, “Görmediğimiz için, Vezüv gibi daha ünlü yanardağlarla karşılaştırıldığında risklerini anlamak söz konusu olduğunda sanki yok gibiler,” ifadelerini kullandı.

Ancak devam eden araştırmalar, bilim insanlarının sismik aktivitenin bir volkanik patlamanın yaklaştığına nasıl işaret edebileceğini anlamalarına yardımcı olacak. Profesör Yeo, “Sualtı yanardağları gerçekten büyük ve gerçekten yıkıcı patlamalara neden olabilir,” uyarısında bulundu. Küçük patlamalara alışkın olanların yanlış bir güvenlik hissine kapılabileceğini söyleyen Yeo, “Bazı gezegenlerin yüzeyi hakkında, altımızda ne olduğuna dair bildiğimizden daha çok şey biliyoruz,” şeklinde konuştu.

“Hidrotermal alanın haritalandırılması”

“Discovery” misyonunun temel amacı, volkanik davranışları anlamak için Santorini bölgesinin hidrotermal alanını derinlemesine incelemek. Araştırmalar, Santorini kalderasını ve adanın yaklaşık yedi kilometre kuzeydoğusunda bulunan Kolombos sualtı yanardağını kapsıyor. İki yanardağın da yakın zamanda patlaması beklenmese de, yaşanan sismik kriz tetikte olunması gerektiğini hatırlatıyor.

Gemi, bir robot yardımıyla denizin 300 metre derinliğindeki tabanını araştırıyor. Burada sıcak “kaynaklar” tespit ediliyor ve sıvılar, gazlar ve denizaltı kayalarının parçaları toplanıyor. Volkanik bölgelere yakın çatlaklardan sızan sıcak suyun etkisiyle deniz tabanında hidrotermal bacalar oluşuyor. Şu ana kadar, bu bacalardaki deniz suyunun magma ile karışması durumunda bir yanardağın daha mı az yoksa daha mı patlayıcı hale geldiği anlaşılamadı.

Profesör Yeo, “Hidrotermal alanı haritalandırmaya çalışıyoruz,” diyor ve ekliyor: “Bunu yapmak için bilim insanlarının yerin derinliklerine bakması gerekiyor.”

Profesör Evi Nomikou ise misyonun Yunanistan Sivil Koruma Teşkilatı için jeolojik risk veri setleri ve haritaları oluşturacağını belirtiyor. Nomikou, “Bu araştırma çok önemli çünkü yerel halkı yanardağların ne kadar aktif olduğu konusunda bilgilendirecek ve bir patlama sırasında erişimin yasaklanacağı bölgeyi haritalandıracak,” açıklamasında bulundu. Nomikou ayrıca, “Biz bilim insanları için değil, insanlar için bilim yapıyoruz. İnsanların güvende hissetmelerini sağlamak için buradayız,” vurgusunu yaptı.

Yanardağ Çevresinde Küçük Depremler

Şu ana kadar yanardağ çevresinde, magmatik malzemenin hareketinden kaynaklanan çok küçük depremler kaydedildi. Bilim insanları, yeryüzündeki bir elektromanyetik alanın titreşimiyle sıvının kayaların içinden nasıl hareket ettiğini belirliyor. Bu, hidrotermal sistemin bir patlamanın oluştuğu yanardağın magma odasıyla nasıl bağlantılı olduğunu gösteren üç boyutlu bir harita oluşturuyor. Aynı zamanda, Santorini deniz tabanının hangi bölgelerinin en tehlikeli olduğunu da ortaya çıkaracak.

Kayaçlar Yanardağın Hikayesini Anlatıyor

Kanada’daki Memorial Üniversitesi’nden Profesör John Jamieson ise BBC’ye yaptığı açıklamada, bacalardan çıkarılan volkanik kayaçları tanımladı. Bu kayaçların, yanardağın derinliklerinde saklı olan sıvı, sıcaklık ve malzeme hakkında bilgi verdiğini belirten Jamieson, “Burası diğerlerinden farklı bir jeolojik ortam, gerçekten büyüleyici,” yorumunu yaptı.